Różne sorty

Tradycyjny człowiek

Stosunki społeczne i międzyludzkie opiera na pewnych akceptowanych – do niedawna przez większość społeczeństwa – zasadach moralnych. Nieobce są mu takie wartości jak honor, godność. Istotne jeśli nie kluczowe jest wzajemne zaufanie, bez minimum którego trudno w ogóle sobie wyobrazić podejmowanie jakichkolwiek wspólnych przedsięwzięć.

Posiada naturalną skłonność do odkrywania prawdy. Stara się wszystko rozważać w swoim sumieniu.

Uczciwość wobec siebie i rozmówcy,  szacunek dla innego człowieka są wpisane w ten etos.

Ale także wstyd i poczucie winy.

Nowy człowiek 

Pozornie nie jest skrępowany żadnymi  wewnętrznymi ograniczeniami. Uważa, iż wszystko – co nie jest prawnie zabronione – jest dozwolone.  Stąd mało które własne zachowanie odczuwa jako wstydliwe, niehonorowe czy niegodne. Najistotniejsze jest dla niego poruszanie się w obrębie ustanowionego prawa. Przepis zewnętrzny – najwyższą wartością (oczywiście prawną regułę można dowolnie kształtować).

Drugi charakterystyczny rys tego etosu to skuteczność, tylko to się liczy.

Kreowanie rzeczywistości, to kolejny wyznacznik tego typu umysłowości. Jak jest, nie jest ważne. Następstwo czasowe, rozpoznanie co było przyczyną a co skutkiem, też nie zaprząta mu zbytnio głowy. Narrację dopasowuje do z góry upatrzonej tezy (przyjętej zgodnie z własnym interesem).

2016